"ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΣΤΟ ΣΚΑΚΙ"
Έχει αποτελέσει θέμα πολλών συζητήσεων το κατά πόσο εξαρτάται η σκακιστική ικανότητα από το ταλέντο που διαθέτει κάθε σκακιστής. Είναι γενικά αποδεκτό ότι για να μπορέσει ένας σκακιστής να φτάσει σε υψηλό επίπεδο, χρειάζεται να έχει ταλέντο. Εκτός από το ταλέντο, όμως, απαιτείται και πολλή δουλειά για να το αναδείξει.
Το να αντιληφθεί κάποιος έμπειρος προπονητής ότι ένας μαθητής του έχει ταλέντο, είναι γενικά εύκολο. Η ικανότητα του παιδιού να αφομοιώνει γρήγορα τους κανόνες που διδάσκει ο προπονητής, η βελτίωση από μάθημα σε μάθημα, καθώς και η ικανότητα να παίζει γρήγορα και σωστά, είναι χαρακτηριστικά στοιχεία που συνθέτουν ένα ταλαντούχο σκακιστή. Ιδιαίτερα οι παρτίδες μπλιτζ, όπου κύριο ρόλο στην επιλογή των κινήσεων παίζει η διαίσθηση και όχι η σε βάθος μελέτη της θέσης, μπορούν να δείξουν στον προπονητή πιο εύκολα, τον τρόπο σκέψης του παιδιού και εάν έχει ταλέντο ή όχι.
Εξίσου σημαντική με το ταλέντο είναι η συστηματική και καθημερινή ενασχόληση με το σκάκι. Η παρακολούθηση ιδιαίτερων ή ομαδικών μαθημάτων, χωρίς προσπάθεια σε καθημερινή βάση και θυσίες σε άλλους τομείς, δεν μπορεί να φέρει σημαντικές επιτυχίες. Ανεξάρτητα από το ταλέντο, η σκληρή και συστηματική δουλειά, θεωρείται από την πλειονότητα των σκακιστών, ικανή για να φτάσει οποιοσδήποτε στο επίπεδο του Υποψηφίου Μαιτρ (ΥΜ).
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ
Ιδιαίτερα σημαντικός είναι και ο ρόλος των γονέων ειδικά στις πολύ μικρές ηλικίες. Πρέπει να έχουν υπόψη ότι το σκάκι είναι ένα παιχνίδι που δανείζεται στοιχεία από τις επιστήμες και τις τέχνες και είναι απαραίτητο να προκαλεί το ενδιαφέρον όσων ασχολούνται με αυτό, ειδικά στην περίπτωση μικρών παιδιών που το στοιχείο του παιχνιδιού είναι κυρίαρχο. Δεν έχει νόημα η ενασχόληση με ένα παιχνίδι το οποίο εγκρίνουν οι γονείς αλλά δεν αρέσει στο παιδί. Εφόσον υπάρχει το ενδιαφέρον, οι γονείς θα πρέπει να ενισχύουν την προσπάθεια του παιδιού ψυχολογικά αλλά και στην πράξη (πχ. συνοδεία σε προπονήσεις και σε αγώνες). Χωρίς την υποστήριξη και την ενθάρρυνση των γονέων είναι δύσκολο να έχει ένα παιδί μικρής ηλικίας πρόοδο, όσο ταλέντο και αν διαθέτει.
Η συμπεριφορά των γονέων στους αγώνες θα πρέπει να είναι ενθαρρυντική χωρίς υπέρμετρο ενθουσιασμό ή απογοήτευση και κυρίως να μην μεταδίδουν άγχος στο παιδί. Ιδιαίτερα θεμιτό είναι να γνωρίζουν και οι γονείς σκάκι καθώς μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα τις ανάγκες του. Έχει παρατηρηθεί ότι τα παιδιά που οι γονείς τους γνωρίζουν σκάκι έχουν συνήθως γρηγορότερη σκακιστική βελτίωση.
ΣΚΑΚΙ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Ένα φαινόμενο το οποίο παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, είναι οι πολλές εξωσχολικές δραστηριότητες των παιδιών. Μέχρι ενός ορίου αυτό είναι θεμιτό για να μπορέσει το παιδί να μάθει διάφορα πράγματα, να κοινωνικοποιηθεί, καθώς και να αναπτύξει την προσωπικότητα του. Πολλά παιδιά όμως φτάνουν στο σημείο να μην έχουν καθόλου ελεύθερο χρόνο και τελικά να κάνουν λίγο από όλα με μέτριο αποτέλεσμα. Οι γονείς θα πρέπει να αντιληφθούν τι αρέσει στο παιδί και σε τι έχει ταλέντο και σταδιακά να μειώνουν τις δραστηριότητες του σε αυτές που του είναι απαραίτητες. Έτσι θα έχει χρόνο για να ασχοληθεί με το σκάκι, εφόσον το επιλέξει, καθώς και τον απαραίτητο ελεύθερο χρόνο.
ΕΠΙΛΟΓΗ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗ
Η σωστή επιλογή προπονητή, από τους γονείς, αποτελεί πολύ σημαντικό παράγοντα για την επιτυχία του παιδιού. Έχει παρατηρηθεί στην Ελλάδα το φαινόμενο να παραδίδονται μαθήματα σε μικρά παιδιά, από άτομα που δεν διαθέτουν τις απαραίτητες γνώσεις και την απαραίτητη εμπειρία, πάνω σε θέματα σκακιστικής προπόνησης.
Το συνηθέστερο φαινόμενο που διαχωρίζει τον ακατάλληλο προπονητή, από αυτόν που ενδιαφέρεται πραγματικά για την πρόοδο των μαθητών του, είναι οι τομείς της προπόνησης στους οποίους δίνει βαρύτητα κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Είναι πολύ συχνό φαινόμενο οι προπονητές οι οποίοι δίνουν ιδιαίτερο βάρος σε αντιπαιδαγωγικά ανοίγματα και τακτικές, έχοντας σαν σκοπό τις εύκολες νίκες, αγνοώντας την ανάγκη των νεαρών σκακιστών, να αναπτύξουν στέρεες σκακιστικές βάσεις, ώστε να κατανοήσουν σε βάθος το παιχνίδι. Κάθε γονιός, που γνωρίζει τα βασικά του σκακιού, είναι καλό να παρακολουθήσει ένα μικρό αριθμό προπονήσεων δειγματοληπτικά, για να διαπιστώσει σε ποιους τομείς δίνεται βάρος από τον προπονητή. Σε περίπτωση που το μάθημα αναλώνεται συστηματικά στη διδασκαλία ανοιγμάτων και σχετικών παγίδων, καλό είναι να συζητηθεί το θέμα με τον προπονητή για να βρεθεί λύση.
(σημ: Αν και συμφωνώ απόλυτα με το ότι η προπόνηση πρέπει να εστιάζει στο να χτίζει γερά σκακιστικά θεμέλια και όχι σε πρόσκαιρα αποτελέσματα, θέλω να εκφράσω τις αντιρρήσεις μου με την παραπάνω μέθοδο, καθώς το να μπαίνουν στη λογική να κρίνουν σκακιστικά οι γονείς τους προπονητές-σχεδόν πάντα χωρίς το απαραίτητο σκακιστικό υπόβαθρο(η φράση "γνωρίζει τα βασικά του σκακιού" είναι εύκολα παρεξηγήσιμη- μπορεί να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και να δυσχεραίνει το έργο του προπονητή -Κ.Σκαπέρδας)
Άλλο ένα σημαντικό θέμα είναι η συμπεριφορά του προπονητή προς τους μαθητές του. Και αυτό είναι θέμα με ιδιαίτερη σημασία, μιας και δεν είναι λίγοι οι προπονητές που αγνοούν βασικές αρχές της αθλητικής ψυχολογίας. Ένας πολύ απλός τρόπος για να κρίνετε το χαρακτήρα του προπονητή που έχει αναλάβει να διδάξει το παιδί σας, είναι να παρατηρήσετε τη συμπεριφορά του απέναντι στα παιδιά των άλλων ομάδων! Εκεί αποκαλύπτεται ο πραγματικός εαυτός του. Σε περίπτωση που παρατηρήσετε σημάδια εριστικότητας ή απαξίωσης προς τα μικρά παιδιά των αντιπάλων συλλόγων, αμέσως γνωρίζετε τις πραγματικές του διαθέσεις, οι οποίες αργά η γρήγορα θα έρθουν στην επιφάνεια.
Οι γονείς, μετά τα πρώτα βασικά σκακιστικά βήματα του παιδιού, θα πρέπει να αναζητήσουν προπονητή αναγνωρισμένο, έμπειρο, καθώς και καλού σκακιστικού επιπέδου με ELO τουλάχιστον 1500. Για τους αρχάριους σκακιστές, ο προπονητής δεν χρειάζεται απαραίτητα να είναι τιτλούχος παίκτης, πρέπει όμως να πληροί τις προϋποθέσεις που αναπτύχθηκαν προηγουμένως.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ
Ο σκακιστικός σύλλογος είναι ο χώρος όπου το παιδί θα μάθει σκάκι, θα παίξει παρτίδες και θα γνωρίσει άλλα παιδιά με κοινό ενδιαφέρον. Κατά την επιλογή συλλόγου θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κάποιοι βασικοί παράγοντες:
(α) Η εγγύτητα του συλλόγου στον τόπο κατοικίας του παιδιού. Με τη διαρκώς αυξανόμενη εξάπλωση του σκακιού στην Ελλάδα, κυρίως στα αστικά κέντρα αλλά και στην περιφέρεια, είναι εφικτό να βρεθεί κατάλληλος σύλλογος κοντά στο σπίτι του σκακιστή, γεγονός που διευκολύνει τις μετακινήσεις αλλά και τους συνοδούς.
(β) Το καλό φυτώριο που να θεωρείται ότι δίνει βάρος στις μικρές ηλικίες. Η πλειονότητα των συλλόγων δίνει ιδιαίτερη σημασία στους νεαρούς σκακιστές, οργανώνει μαθήματα ομαδικά και ατομικά που απευθύνονται μόνο σε παιδιά. Θέλει πια ιδιαίτερη προσοχή ώστε να αποφεύγονται περιπτώσεις που τα ομαδικά μαθήματα γίνονται για το θεαθήναι, σε πολυμελή τμήματα. Επίσης είναι απαραίτητο από κάποιο επίπεδο και πάνω (π.χ. 1900-2000 για τα αγόρια και 1500-1600 για τα κορίτσια) να υπάρχει πρόβλεψη ατομικών, ή σε ολιγομελή γκρουπ, προπονήσεων.
(γ) Καλό είναι να υπάρχουν και μεγαλύτεροι σε ηλικία ενεργοί σκακιστές, από τους οποίους τα παιδιά θα μπορέσουν να αποκομίσουν χρήσιμες εμπειρίες. Θα πρέπει να υπάρχει ζεστό και οικογενειακό κλίμα, που θα βοηθήσει τόσο στον ψυχολογικό τομέα όσο και στον καθαρά αγωνιστικό. Προσοχή χρειάζεται να δοθεί στη στιγμή που το παιδί φτάσει να συγκαταλέγεται στους καλύτερους σκακιστές του τοπικού συλλόγου. Τότε ίσως χρειαστεί να πάρει μεταγραφή σε σύλλογο ανώτερης κατηγορίας για να μη μείνει στάσιμο και χωρίς στόχους θεωρώντας ότι δεν έχει να επιτύχει κάτι υψηλότερο.
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΤΟΥΡΝΟΥΑ
Πέρα από την προπόνηση και τις φιλικές παρτίδες, μεγάλη σπουδαιότητα έχει και η συμμετοχή σε τουρνουά με επίσημες παρτίδες. Ο μέσος όρος επίσημων παρτίδων που πρέπει να παίζει ένας σκακιστής είναι περίπου 50 παρτίδες το χρόνο, όπως πρότεινε ο 6ος παγκόσμιος πρωταθλητής Μποτβίνικ. Αυτό το τηρούσε πιστά για αρκετά χρόνια ο μετέπειτα 13ος παγκόσμιος πρωταθλητής Κασπάροβ με μέσο όρο 55 παρτίδες το χρόνο. Ο λόγος είναι ότι εφόσον μιλάμε για καθημερινή συστηματική ενασχόληση με το σκάκι οι μισές τουλάχιστον μέρες του χρόνου θα πρέπει να αφιερώνονται στην προπόνηση. Επειδή οι παρτίδες σε ανταγωνιστικό επίπεδο απαιτούν προετοιμασία τις προηγούμενες μέρες και υπάρχει φυσική εξάντληση του παιδιού αν παίζει πολύ πιο συχνά χωρίς ενδιάμεση ξεκούραση, καταλήγουμε ότι χρειάζονται περίπου 50 παρτίδες το χρόνο. Τα τουρνουά που θα συμμετέχει θα πρέπει να είναι ανταγωνιστικά με αντιπάλους κυρίως ίδιου επιπέδου αλλά και καλύτερους ή χειρότερους ανεξαρτήτως ηλικίας.
(σημ: Ο προτεινόμενος αριθμός παρτίδων είναι ενδεικτικός και δεν σημαίνει ότι αποτελεί αυτοσκοπό ή απαράβατο όρο επιτυχίας.-Κ.Σ.)
ΑΤΟΜΙΚΗ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ
Ο κάθε προπονητής ανάλογα με τις ικανότητες του και του μαθητή, διαφοροποιεί τον τρόπο διδασκαλίας. Κάποια πράγματα όμως είναι δεδομένα και αφορούν όλες τις περιπτώσεις σκακιστών. Μετά την μελέτη των βασικών κανόνων, θα πρέπει να μελετηθούν παρτίδες των μεγάλων σκακιστών του παρελθόντος όπως των Στάινιτς, Καπαμπλάνκα, Ρουμπινστάιν, Νίμτσοβιτς κ.α. Στην επιλογή ανοιγμάτων θα πρέπει να προτιμηθούν ανοιχτά ανοίγματα που να είναι κατανοητά και διδακτικά. Πολύ βασικό στοιχείο είναι η ανάλυση των παρτίδων για την εύρεση των λαθών και εναλλακτικών βαριαντών καθώς και για την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων.
Η πρακτική εξάσκηση μέσω των παρτίδων μπλιτζ μπορεί να βοηθήσει πολύ, ιδιαίτερα στην σημερινή εποχή του διαδικτύου. Υπάρχουν πολύ καλοί χώροι στο διαδίκτυο όπως το ICC, το Playchess και το FICS, όπου ο μαθητής μπορεί να παίζει παρτίδες καθώς και να παρακολουθεί παρτίδες κορυφαίων σκακιστών από όλο τον κόσμο. Επειδή οι παρτίδες μπλιτζ είναι εθιστικές για πολλούς σκακιστές, πρέπει προφανώς να υπάρχει σωστή κατανομή χρόνου ανάμεσα στις παρτίδες μπλιτζ και την προπόνηση που κάνει το παιδί μόνο του στο σπίτι με βάση τις υποδείξεις του προπονητή.
ΣΚΑΚΙ ΚΑΙ ΔΙΑΚΟΠΕΣ
Μεγάλη βαρύτητα πρέπει να δοθεί στην αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου του καλοκαιριού, των Χριστουγέννων και του Πάσχα. Είναι χρονικά διαστήματα στα οποία συνήθως δεν γίνονται προπονήσεις αλλά τα παιδιά έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Με βάση πάντα τις συμβουλές του προπονητή το παιδί μπορεί είτε να συμμετάσχει σε κάποιο τουρνουά είτε να κάνει μόνο του προπόνηση στο σπίτι, διαβάζοντας επιλεγμένα βιβλία ή σημειώσεις, καλύπτοντας συγκεκριμένες αδυναμίες του τρόπου παιχνιδιού του.
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ
-------------------------------------------------------------------------------------------------
Συζήτηση για το μεγάλο θέμα της σκακιστικής προπόνησης μπορείτε να βρείτε και στο ιστολόγιο "Ελληνικά,Σκακιστικά,Πολιτικά"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου